Olma Sanatı/Erich Fromm (2)

‘Büyük Özgürlük’, bütün açgözlülük biçimlerinin hakimiyetinden ve aldanışların prangasından kurtulmaktır.

Öğretilerde akıldan anlaşılan, dünyayı olduğu gibi bilme amacıyla düşünceyi kullanmaktır.

Bizim mantığımız ancak açgözlülükle kandırılmadığı ölçüde işleyebilir. Akla ters düşen tutkulara esir olmuş bir kişi, tarafsız durma becerisini kaybeder ve kaçınılmaz olarak tutkularının insafına kalır.

Hayatın amacı olan özgürlük kavramı (iki boyutuyla) sanayi toplumunda yitırilmiştir.

Orta sınıfın feodalizmden, işçi sınıfının kapitalizmden, Afrika ve Asya’daki halkların emperyalizmden kurtulması gibi. Vurgulanan tek özgürlük biçimi dış güçlerden kurtulma olmuştur; bu da özünde siyasi özgürlüktür.

Fakat dışsal özgürlüğe bu tek taraflı vurgu aynı zamanda beraberinde büyük zarar getirmiştir. Öncelikle özgürlükçüler genellikle özgürlük ideolojilerini dillerinden düşürmeyen yeni idarecilere dönüşmüşlerdir.

En vahimi, insanın zincirlere vurulmasa bile köle olabileceği gerçeğini büsbütün unutmaktır; bunun tersini, yani insanın zincirlere vurulmuş olsa bile özgür olabileceğini çoğu zaman dinler dillendirir.

Oysa insanın prangasız bile olsa köle olabileceği gerçeği günümüz dünyasında hayati önem taşıyor. Harici prangalar düpedüz insanın ruhunu tutsak etmiştir. Toplumun telkin dispotifinin insanın içine işlediği arzular ve düşünceler kişiyi harici zincirlerin farkına varabilmesine rağmen içindeki zincirlerin farkına varamaması, özgür olduğu yanılsamasıyla onları taşımaya devam etmesidir.

Kilise çoğu zaman sadece içsel özgürlükten söz eder. Buna karşın liberalinden komünistine kadar siyasi partiler de sadece dışsal özgürlükten dem vurur. Tarih bize bir gerçeği apaçık göstermiştir ki özgürlüğün her iki boyutunu da taşımayan bir ideoloji insanı bağımlı kılar ve sakat bırakır.

İnsan giderek ekonomik hedeflerin bir aracı olmaya indirgenmişti.

Hiçbir üstada, rehbere, modele ihtiyaç duymayın, zira insanlığın büyük zihinlerinin binlerce yıl içinde keşfettiklerini siz kendi ömrünüz içinde öğrenebilirsiniz.

Zira eğer kişi sakınması gereken şeylerin bilincinde değilse sarf ettiği bütün çabalar boşa gider.