Hükümdar/Niccolo Machiavelli (2)

Bir fikre onları inandırmak kolaydır, ama o fikre bağlanıp kalmalarını sağlamak zordur. Bu nedenle bir zaman inandıklarından uzaklaştıklarını gördüğünüzde zor kullanıp geri dönmelerini sağlamak için gerekli düzeneği kurmak gerekir.

Her şeyin ötesinde bir hükümdar halkıyla ilişkilerinde tutarlı olmalı ve iyi ya da kötü her türlü beklenmedik olay karşısında tutarlılığından ödün vermemelidir.

Halkın desteğiyle iktidar olan kişinin yönetimine dışardan müdahale olmaz. Çevresinde onun buyruklarına aldırmayacak hemen hiç kimse yoktur.

Yürekli ve düşman güçlere karşı ne yapacağını bilen, gerekli önlemleri alabilmiş olan, ayrıca ortaya koyduğu cesaret ve verdiği emirlerle halkın ruhsal gücünü diri tutan bir hükümdar asla halkının ihanetine uğramaz ve ayağını yere sağlam bastığını kendisi de görür.

Yeni olsun, eski olsun, karma olsun tüm hükümdarlıkların sahip olması gereken temel altyapı, iyi yasalar ve güçlü silahlı kuvvetlerin varlığıdır.

Birileri devletini paralı askerlerle ayakta tutmaya kalkacak olursa, devletinin güvenliğini saylayamayacağı gibi, onu geleceğe de taşıyamaz. Çünkü bu ordular dağınık ordulardır.

Deneyimler göstermiştir ki başkalarından yardım almayan silahlı hükümdarlar ve cumhuriyetçiler büyük başarılar kazanırken, paralı askerlere güvenenler zarardan başka bir şey görmemişlerdir.

Hükümdarlar tarih okumalılar ve tarihteki ünlü kişilerin girişim ve eylemlerini öğrenmeliler. Savaşta nasıl davrandıklarını, utkularının ve yenilgilerinin nedenlerini araştırmalılar, yenilgilerden uzak durmayı, utkulara öykünmeyi öğrenmeliler.

Her şeyini insanların sözlerine bağlayan ve başka hiçbir hazırlığı olmayan hükümdar batar. Ruh soyluluğu ve büyüklüğüyle değil de para ile elde edilen dostluklar satın alınmış dostluklardır, gereksinim duyulduğunda kullanılamaz.

Erdemli bir hükümdar başkalarının değil, kendi elinde olana güvenmelidir. Dediğim gibi, yalnızca üzerine kin ve nefret çekmekten uzak durmalıdır.

Hükümdar halkın sevgisini kazanmışsa darbelerden korkmamalı, ama halk onu düşman görüyor ve ondan nefret ediyorsa her şeyden ve herkesten korkmalıdır.

Hükümdarın akıllı olup olmadığı ilk bakışta çevresindeki adamlardan belli olur. Çevresinin becerikli ve sadık kişilerce çevrilmiş olması hükümdarın bilge kişiliğini gösterir. Çünkü çevresindeki adamların becerilerini değerlendirmeyi ve kendine sadık kalmalarını sağlamayı bilmiştir.