Toplum Sözleşmesi/Jean Jaques Rousseau(2)

Her insan kendi yaşamını korumak adına, onu tehlikeye atma hakkına sahiptir.

Toplumsal sözleşmenin amacı, tarafların korunmasıdır.

Temel olarak, ceza sıklığı hükümet içinde sürekli bir zayıflık ve işlemezlik işaretidir.

İyi yönetimli bir devlette, cezalar azdır; nedeni de bağışlamaların fazlalığı değil, suçlu azlığıdır.

Doğru kimse, herkese bu yasalara uygun davranır, ama kimse onlara karşı yasalara uymazsa yasalar yalnızca kötünün yararına, iyinin zararına işler. Bu nedenle, hakları ödevlerle birleştirmek ve adaleti kendi konusuna yöneltmek için sözleşme ve yasalar gerekir.

Yasa irade ve evrensel konuyu bünyesinde toplamıştır; bu yüzdende, kim olursa olsun bir insanın kendi başına verdiği emirler yasa değil, kararnamedir ve bir egemenlik değil, hükümet etme eylemidir.

Hangi yönetim biçimi olursa olsun, yasalarla yönetilen her devlete cumhuriyet diyorum; çünkü yalnızca o zaman yönetim kamu yararınadır ve yalnızca o zaman önemlidir.

Yasalar özünde, yurttaşlar arası ortaklığı oluşturan koşullardan başka bir şey değildir. Yasalara uymak zorunda olan halk, kendisi yasa koyucu olmalıdır; toplumun koşullarını düzenleme işi ona katılanlarındır.

Bilge yasacı da işe iyi yasaları yazmakla başlamaz; ilk yapacağı şey, yasa yazılacak halkın bu yasaları taşıyıp taşıyamayacağını araştırmaktır.

Kişiler gibi, halkların çoğunluğu da bir tek gençliklerinde uysaldırlar, yaşlandıkça inatçı olurlar; alışkanlıkları iyice kökleşip yerleştiğinde ise; onları değiştirmeye kalkmak, tehlikeli olduğu kadar yararsızdır da.

Ey özgür uluslar, şu özdeyişi asla unutmayın: Olmayan özgürlüğü sağlayabilirsiniz, yitirdiğiniz özgürlüğü asla.

Bir ulus disipline elverişlidir, diğer bir ulus bin yıl geçse de elverişli olmayabilir.

Siyasi gövde için de, güç yönünden aşmaması gereken bir sınır vardır ve çoğu zaman büyüyeyim derken, bu sınır çiğnenir. Toplumsal bağ, yayılma yol aldıkça gevşer ve genel olarak küçük bir devlet, büyük bir devlete oranla daha güçlüdür.

Başını işten kaldıramayan yöneticinin gözleri bir şey görmez olur; yönetim işi, küçük memurlara kalır.