Gerçek Özgürlük - Doğan Cüceloğlu (2)

Bilgisayara yüklenen programlar gibi, kültür de hiç farkına varılmadan doğumdan itibaren çocuklara yüklenir ve bu yükleme işi ömür boyu devam eder.

Kültür robotu tarafınız kendi programlarını korumak ve kaybetmemek için sizi hüzünlendirecek, kaygılandıracak, öfkelendirecek. Ama özgürlüğün taze havasını almaya başlayan içimizdeki öz coşkulanacak. Bu mücadele ömür boyu devam eder. İçimizdeki özgürlük, tek hamlede kazanılmış bir savaşın sonucu değildir.

Kalıplanmış kısmıyla kişi, o toplumun bir parçasıdır. Ve hem kişinin hem toplumun var olması için buna ihtiyaç var! Sorun, kültür robotu tarafımız sadece bir yönümüz olmakla kalmayıp tüm benliğimizi ele geçirdiğinde ortaya çıkıyor.

Bir şahsiyeti belirleyen kendi iç hesaplaşmasıdır, seçimlerini yaparken kullandığı iç hesaplaşması.

Diğerlerini ve toplumu kesinlikle hesaba katar. Bir şahsiyet olmayı başarmış kişi, hem kendini hem diğerlerini ciddiye alır ve önemser! Ama, ‘Başkaları ne der?’ derken, ‘Ben ne derim?’ i önemsememezlik yapmaz. Kendi özüyle tutarlı olduğu için, kişinin kendine tanıklığı, diğerlerinin ne söyleyeceğinden daha önemli ve acildir…

‘’Başkalarının tanıklığını önemseyen, ‘Babam ne der, öğretmenim ne der, genel olarak, el alem ne der?’ diye sorar ve ona göre davranır. Kendine tanıklığa önem veren ise, ‘Ben ne derim?’ diye sorar ve kendi gözüne hesap verecek şekilde davranır. Kültür robotluğunda kişinin özü yoktur, sadece toplumun belirlediği formüller ve kalıplar vardır. Kültür robotluğunun tümüyle teslim aldığı bir ilişkinin geleceğinde gönüllerin solduğu, soğuduğu yalnız bir dünya vardır. Buna karşılık, bir şahsiyet olduğunda yaşanan ilişki dopdoludur! O doluluk sizin özünüzde oluşur, yabancı değil, aşina ve anlamlıdır!’’ Bir şahsiyet olmuş kişi, değer verdiği, sevdiği insanların ne düşündüğünü, kendisinin hangi toplum içinde yaşadığını ve o toplumun değer ve inançlarının ne olduğunu tabii ki önemser. Ama bunu yaparken kendi özünü arka plana atmaz.

Sevgiden kaynaklı ışıltı ile hırstan kaynaklı ışıltı birbirinden farklıdır. Şahsiyet olmayı başarmış bir insan bu ikisi arasındaki farkı ilk bakışta anlar.

Bir erkeğin hayatında onu kahramanı olarak gören, ‘Sen benim kahramanımsın,’ diye bakan bir kadının olması önemli. Çoğu böyle bir gereksinmenin bilinçli olarak farkında olmasa da sezgisel olarak tüm erkekler böyle bir arayış içerisindedir.

İnsanın gerçek gücü sevgisinde açığa çıkar.

Keşfetmem gereken bir iç dünyam, bir özüm var. Bunun önemini kavramalı ve unutmamalıyım.

Kültür robotu aileler, kültür robotu bireyler üretirler ve onlar yeniden kültür robotu aileler kurarlar. Toplum ailesiyle, okullarıyla, komşuluk ve iş ilişkileriyle kültür robotu üreten büyük bir imalathane gibi iş görür, bir açık hava hapishanesi gibi olur.